In ons Europa nemen we graag andere landen de maat als het om de rechtsstaat en burgerrechten gaat. Dit geldt met name voor landen buiten Europa, maar ook binnen de EU maken we er werk van om problemen binnen sommige landstaten aan te pakken zoals in Malta [1], Polen [2] en Hongarije [3]. Dit is niet per se onterecht, echter wordt hierbij geïmpliceerd dat het in de ‘keurige landen’ zoals Nederland en Duitsland wel gaat zoals het hoort. Wij zouden het goede voorbeeld geven voor de rest, en vooral Duitsland speelt hierin een voortrekkersrol. Maar hoe loopt het eigenlijk bij onze buren zelf? Na 4,5 jaar in Duitsland te hebben gewoond wil ik wat ervaringen delen die ik, om het eufemistisch uit te drukken, toch zeer merkwaardig vind voor een keurige democratische rechtsstaat.
Zorgen
De EU hecht veel belang aan waarden en mensenrechten, zoals blijkt uit het rapport van voormalig Europees Parlementslid voor GroenLinks, Judith Sargentini uit 2018 [3] waarin ze haar zorgen uitdrukt over de situatie in Hongarije, waar deze waarden en mensenrechten onder zware druk zouden staan. De zorgen zijn er over onder andere de volgende punten:
– De werking van het constitutionele bestel
– De onafhankelijkheid van rechters en de rechten van rechters
– Corruptie en belangenconflicten
– Bescherming van de persoonlijke levenssfeer
– Vrijheid van meningsuiting
– Vrijheid van vereniging
– Het recht op gelijke behandeling
– Economische en sociale rechten
Daarnaast zijn er beschuldigingen over het verspillen van belastinggeld, onder andere door een onrendabele spoorlijn aan te leggen naar het dorpje waar Viktor Orbán opgroeide, en waar tevens een voetbalstadion is opgetuigd met dubbel zoveel capaciteit als het aantal inwoners [4].
Maar hoe zit het eigenlijk in het keurige Duitsland?
Economie
Al voor de coronacrisis stond Duitsland er economisch niet erg goed voor. Eind 2019 onthulde journalist Arno Wellens dat Deutsche Bank technisch failliet is [5], maar dat het volk hierover niet goed wordt geïnformeerd. Dergelijke problemen zouden er ook bij de Commerzbank zijn. Mede hierdoor zou Merkel openstaan voor een ‘Bankenunie’ [6] wat onder andere inhoudt dat de Nederlander financieel garant staat als Deutsche Bank straks dreigt om te vallen. Duitsers zullen uiteraard ook garant staan als er in Zuid-Europa problemen zijn, wat een dure financiële strop voor de burger zal worden mocht het mis gaan. De coronacrisis heeft daarna alleen nog maar voor meer problemen gezorgd. Zo is Duitsland recentelijk akkoord gegaan met deelname aan het Europese “Corona-Aufbaufonds” ter waarde van 750 miljard euro, wat tot 2027 tot 1,8 biljoen euro oploopt. Duitsland zal daarvan het meest moeten betalen als Zahlmeister.
Daarnaast kampt het land al jarenlang met relatief hoge belastingen [8][9] en hevige problemen in het pensioenstelsel, waardoor veel gepensioneerden nauwelijks genoeg geld hebben om rond te kunnen komen [10]. Een deel ervan voelt zich dan ook gedwongen om op straat naar statiegeldflessen te zoeken om wat extra inkomen te krijgen. Men noemt ze ook wel Pfandflaschenrentner. Ze moeten wel, want zelfs na 40 jaar bijdragen aan de pensioenkas komt het wettelijke maandelijkse pensioen vaak onder de 1000 euro uit [11] [12]. Aanvullende pensioenregelingen zijn uit eigen ervaring meestal ook geen vetpot. De coronacrisis zal daarnaast de werkende burger ook geen goed doen, zo is al aangekondigd dat de ziekenfondsen kampen met miljardentekorten waardoor de komende jaren de bijdrages aan de ziekenfondsen flink zullen moeten stijgen en ook de staat zelf zal de ziekenfondsen financieel flink moeten ondersteunen [13]. Mogelijk zou ook de pensioenleeftijd (weer) verhoogd moeten worden om de overheidsfinanciën deels op orde te brengen [14].
Naast het Europese coronafonds zijn er nog legio andere financiële kopzorgen. Men schat dat Duitsland tot 2022 in totaal 650 miljard euro aan extra schulden moet maken om de kosten van de coronacrisis te kunnen betalen [15]. Ook wordt geschat dat alleen al de schooluitval de Duitse economie 3,3 biljoen euro zal kosten tot het eind van deze eeuw [16]. Daarnaast heeft het land nog enkele andere grote kostenposten zoals de ‘Energiewende’ als onderdeel van het klimaatbeleid, waarvan de kosten tot 2050 op zo’n 2,3 biljoen euro worden beraamd [17] en de kosten voor vluchtelingen wat de staat de komende jaren ruim 15 à 20 miljard euro per jaar zal kosten [18]. Het is onduidelijk wat een eventuele nieuwe vluchtelingengolf, vergelijkbaar met 2015, bijvoorbeeld na de pandemie als gevolg daarvan, op lange termijn aan kosten zal veroorzaken.
Daarnaast is er geen geld voor extra zorg [19] of om bijvoorbeeld extra zorgpersoneel aan te trekken waarmee, volgens intensivist Ricardo Lange, “de situatie op de IC veel meer ontspannen zou zijn” [20]. Dit was echter al een probleem ruim voor 2020 waar men niets mee deed. Ondertussen is het zorgpersoneel dat er nog wel is overbelast en dermate gestrest dat een derde van het IC-personeel overweegt te stoppen [21]. Dit zal niet bevorderlijk zijn voor de volksgezondheid, waarmee door een gebrek aan IC-capaciteit de lockdowns mogelijk langer moeten duren wat alleen maar meer economische schade met zich mee zal brengen. Ter compensatie werd aan het begin van de tweede lockdown 10 miljard euro uitgetrokken [22], echter bleken veel ondernemers en ZZP’ers geen geld te hebben ontvangen [23] en moesten sommigen ook geld terugbetalen [24]. Het leidde tot bijvoorbeeld een kapster in Dortmund die huilend voor de camera vertelde hoe ze nog altijd geen hulp had ontvangen en nu haar huur niet meer kon betalen [25].
Staatsbestel
Volgens artikel 20 uit de Duitse grondwet [26] is Duitsland een democratische rechtsstaat, bestuurlijk opgedeeld volgens de trias politica. Dit wetsartikel is, net als artikel 1 (menselijke waardigheid), verzien van de Ewigskeitsklausel wat betekent dat onder letterlijk geen enkele omstandigheid dit artikel mag worden ingeperkt, of van mag worden afgeweken. In paragraaf 4 staat tevens vermeld dat tegen eenieder die probeert de beschreven rechtsorde omver te werpen, alle Duitsers het recht hebben tot verzet of weerstand. De reden om dit artikel ooit in te voeren is voornamelijk een reactie op de gebeurtenissen van de jaren 30 en 40, wat geen verdere uitleg behoeft. Met de rest van de grondwet is op papier het land constitutioneel dan ook volledig in orde, maar hoe zit dat in de praktijk?
Net voor de coronacrisis werd twee keer een democratische verkiezing teruggedraaid. In het dorpje Waldsiedlung vlakbij Frankfurt werd door de 7-koppige gemeenteraad een man van de NPD gekozen als Ortssprecher, een soort mini-burgemeester van een kleine plaats binnen een grotere gemeente. De NPD is een kleine nationalistische partij die door veel mensen als rechtsextreem wordt gezien. De verkiezing kreeg enorm veel aandacht in de media en al gauw werd er vanuit de landelijke partijtoppen druk uitgeoefend om deze “fout” snel recht te zetten, want ‘nazi’s’ mochten volgens hen niet democratisch verkozen werden. De man werd uit zijn ambt gezet en vervangen [27]. Iets soortgelijks gebeurde na de deelstaatverkiezingen in Thüringen waar na drie stemrondes Thomas Kemmerich (FDP) tot minister-president werd verkozen met hulp van stemmen van de AfD. Na een dag moest Kemmerich zijn ambt al neerleggen nadat kanselier Merkel hoogstpersoonlijk druk had uitgeoefend om de verkiezing ongedaan te maken. Het beviel haar niet dat iemand met behulp van stemmen van de AfD tot minister-president werd verkozen, ondanks dat de AfD de tweede partij is in de Landdag en daar 24 van de 90 zetels bezet [28]. AfD, CDU en FDP hebben daar samen een kleine meerderheid tegenover de SPD, Groenen en Linke waar de laatste de grootste partij is en nu de huidige minister-president levert.
Tijdens de coronacrisis werd een nieuw staatsorgaan in het leven geroepen namelijk de Ministerpräsidentenkonferenz waarbij kanselier Merkel met alle 16 deelstaatpremiers gezamenlijk beslist over de coronamaatregelen in alle deelstaten. Los van het mogelijk nut, is dit orgaan in tegenspraak met de grondwet [29] [30]. Sterker nog, het federalisme dat Duitsland kent moet juist voorkomen dat er in de deelstaten een Gleichschaltung plaatsvindt waarmee de federale overheid te machtig zou worden. Omdat dit orgaan niet goed leek te functioneren, besloot Merkel een nieuwe omstreden wet in te voeren waarmee Berlijn aan de deelstaten voorbij de coronaregels ter plekke kan bepalen zodra de besmettingscijfers in een bepaalde gemeente (Landkreis) te hoog worden. De wet kent de meest verregaande vrijheidsbeperkingen sinds de Tweede Wereldoorlog [31][32], alsmede zware straffen bij overtreding ervan, zoals tot 5 jaar cel [33]. De wet ging binnen twee dagen zowel door de Bondsdag als door de Bundesrat (de Duitse Eerste Kamer).
De wet kwam op initiatief van Merkel, die ‘even’ de coalitie had gevraagd of de wet erdoor kon komen [34]. Het is de vraag in hoeverre parlementariërs van de coalitie überhaupt de mogelijkheid hadden om zich tegen Merkel’s plannen te keren. Een SPD-parlementariër schreef op z’n website hoe hij in een ‘loyaliteitsconflict’ raakte tegenover zijn partij en daardoor ondanks kritiek toch maar voor de wet stemde [35]. Ook in Duitsland bestaat namelijk fractiediscipline [36], waarmee parlementsleden indirect gedwongen worden om met de fractie mee te stemmen. Met de Bondsdagverkiezingen in september 2021 in aantocht is het natuurlijk de vraag of parlementariërs het durven om van de lijn af te wijken, willen ze hun plek op de kieslijst behouden. Cultureel was afwijken van de lijn letterlijk al in de DDR niet gebruikelijk, men gebruikt hier het begrip linientreu [37]. Van de CDU zelf is al langer bekend dat er intern over het algemeen weinig tegenspraak wordt geduld. Kenmerkend is een opmerking van voormalig partijsecretaris Peter Tauber tijdens een interne bijeenkomst: “Wie hier niet voor Angela Merkel is, is een klootzak en kan gaan.” [38]. Het is de vraag of dit de scheiding van de wetgevende en uitvoerende macht ten goede komt.
Ondertussen liggen al meer dan 60 aanklachten bij het Bundesverfassungsgericht (Constitutioneel Hof) tegen Merkel’s wet, onder andere van politieke partijen FDP, AfD, Freie Wähler en van het losse SPD-Bondsdaglid Florian Post [39] [40]. Van de rechtsspraak wordt uiteraard verwacht dat deze neutraal is en ook de ruggengraat heeft om zich tegen het overheidsbeleid te keren wanneer er zorgen worden geconstateerd. Frappant is echter dat sinds juni 2020 dit hof een nieuwe president heeft: Professor Stephan Harbarth [41]. Ongetwijfeld heeft deze man veel juridische kennis, maar hij zat wel 8 jaar lang voor de CDU in de Bondsdag [42]. In enkele interviews verdedigt hij Merkel’s beleid [43] en stelt dat van een mogelijke dictatuur “geen enkele sprake is” [44].
De rechtsspraak algemeen lijkt tijdens de coronacrisis voornamelijk op de hand van de overheid te zijn als we kijken naar een lange lijst van uitspraken wat te groot is om op te noemen. Los van hier en daar bijvoorbeeld een lokaal geschrapte avondklok zijn baanbrekende oordelen tegen Merkel’s beleid eerder uitzondering dan de regel. Slechts twee uitspraken zijn opmerkelijk: In januari sprak een rechter uit Weimar een man vrij van een overtreding van de coronaregels en noemde in het oordeel de lockdown-maatregelen een “catastrofale verkeerde politieke beslissing” [45]. Een tweede rechter, ook uit Weimar, verbood twee scholen om aan de scholieren een mondkapjesplicht, afstandsregels en testplicht op te leggen na het verhoren van drie experts die wetenschappelijk bewijs leverden over waarom de coronamaatregelen niet effectief zijn en de PCR-test geen infecties kan aantonen maar wel als leidraad wordt gebruikt voor het coronabeleid [46]. Tegen de laatste rechter is vervolgens aangifte gedaan waarna het OM van Thüringen besloot om tot huiszoeking over te gaan met de verdenking op ‘rechtsbuiging’ [47] [48]. Het ministerie van onderwijs in Thüringen besloot om het oordeel te negeren en niet inhoudelijk erop in te gaan ondanks dat er juridisch gezien geen hoger beroep tegen mogelijk is en het oordeel bij voorbaat uitvoerbaar is [49]. De moeder die de procedure opstartte bevestigt tevens dat de scholen zich niet aan het oordeel houden [50]. Tegen de eerste rechter loopt ook nog een onderzoek, naast een hoger beroep tegen zijn oordeel.
Naast de trias politica bestaat er ook nog een ‘vierde macht’: De media. De media horen onafhankelijk, objectief en neutraal de bevolking van nieuws te voorzien en goed en volledig te informeren over de stand van zaken in het land en in de wereld. Schijn van belangenverstrengeling, corruptie of beïnvloeding door de politiek hoort te allen tijde vermeden te worden. Enkele jaren geleden schreef wijlen dr. Udo Ulfkotte twee boeken Gekaufte Journalisten [51] en Volkspädagogen [52] waarin hij als voormalig journalist brisante uitspraken doet over de vervlechting van de media en politiek. Zo zou de politiek indirecte controle hebben over zowel staatstelevisie als de kranten en deze misbruiken om de publieke opinie en het gedrag van de bevolking te beïnvloeden door middel van systematische tendentieuze berichtgeving, het verspreiden van nepnieuws en het zwartmaken van politieke tegenstanders. Een iets genuanceerder maar dergelijk beeld wordt onderstreept in het boek Lückenpresse (‘gatenpers’) van Ulrich Teusch [53].
De Duitse politiek heeft daadwerkelijk banden met de publieke omroep. Zo zitten meerdere politici in de toezichtsraad van omroep ZDF [54] en heeft de dochter van Wolfgang Schäuble een topbaan bij omroep ARD [55]. Deze zelfde ARD liet de wenkbrauwen fronsen toen naar buiten kwam dat ze over een ‘framing manual’ beschikten [56]. Daarnaast onderhoudt bijvoorbeeld de krant Spiegel goede banden met Bill & Melinda Gates Foundation, waar ze 2,3 miljoen euro van krijgen als ‘Förderung’ (soort investering) voor een project over onder andere het klimaat en migratie [57]. Ze benadrukken dat ze uiteraard gewoon onafhankelijk zijn. Meer dergelijke voorbeelden staan in de hierboven boeken
Burgerrechten
Al voor corona had Duitsland last van verdeeldheid op vele vlakken, echter is vooral de vijandigheid tegenover de AfD opmerkelijk geweest. De lijst aan beschuldigingen aan het adres van de partij en haar aanhangers is niet mals: Racistisch, extreemrechts, nazistisch en antidemocratisch [58], al wordt dat nooit echt hard gemaakt en de partij ziet zichzelf niet als zulke [59]. De partij wordt standaard uitgesloten van regeringscoalities, ook in deelstaten [60], en is in het vizier van de Verfassungsschutz (staatsveiligheid) waarbij de partij op dit moment niet officieel in de gaten wordt gehouden [61]. Haatcampagnes tegenover de partij en haar aanhangers komen dan ook regelmatig voor, waardoor bijvoorbeeld voetbalverenigingen AfD-leden standaard uitsluiten vanwege hun politieke voorkeur [62] ondanks dat dit in strijd is met het verbod op discriminatie op basis van politieke overtuiging. Alles naar het motto: Wat ‘rechts’ is, is fout en moet bestreden worden.
Tijdens de coronacrisis werden net als in andere landen de grondrechten van burgers op verregaande wijze ingeperkt en werden allerlei maatregelen ingevoerd zoals een lockdown, afstand houden en mondkapjes. Na wat versoepelingen in de zomer van 2020 zijn sindsdien de maatregelen alleen maar aangescherpt met onder andere een testplicht, avondklokken en reisrestricties. Sinds kort zijn onder andere door Merkel’s wet veel grondrechten ingeperkt waaronder het recht op lichamelijke integriteit en de onschendbaarheid van de woning. Als burger kun je praktisch hier niet voor naar de rechter stappen, deze wet kan namelijk alleen maar worden aangevochten voor het Bundesverfassungsgericht.
Er wordt in de praktijk ook nauwelijks perspectief gegeven wanneer alles zal eindigen. Mensen worden bewust in onzekerheid en angst gehouden, deels om ze ervan te overtuigen zich te laten vaccineren wat als de oplossing uit de coronacrisis wordt gezien: Impfung schafft Freiheit zoals Markus Söder op twitter schrijft [63]. Men sorteert voor op een samenleving waarin je mag kiezen tussen óf je laat je vaccineren, óf je laat je testen voordat je weer aanspraak mag maken op grondrechten “omdat dan bewezen is dat er geen gevaar meer van jou uitgaat” [64]. Dit heeft een consequentie: Mensen die zich om welke reden dan ook niet willen of kunnen laten vaccineren, zullen waarschijnlijk worden achtergesteld. Volgens het hooggerechtshof uit Greifswald is dit ook in orde, omdat er “tussen gevaccineerde en ongevaccineerde mensen een redelijk differentiëringscriterium bestaat dat volgens de wet een ongelijke behandeling mogelijk maakt” [65]. Dit kan opgevat worden als legale discriminatie wat in de praktijk ertoe kan leiden dat ongevaccineerde mensen niet meer ‘niet-essentiële dingen’ kunnen doen zoals minister Hugo de Jonge beschreef [66]. Zoals op vakantie gaan naar deelstaat Schleswig-Holstein, waar de hotels weer opengaan voor gevaccineerden of geteste mensen [67], of deelnemen aan een religieuze bijeenkomst [68]. Mensen die geen van beide willen doen, zullen verder worden gebrandmerkt als ‘potentieel gevaar’. Dit is frappant, want volgens jurisprudentie uit 2006 door het Bundesverfassungsgericht werd bij een zaak over de luchtruimwet werd nog beklemtoond dat je mensen, in dit geval onschuldige passagiers in een gekaapt vliegtuig, niet in hun grondrechten tekort mag doen door het gekaapte vliegtuig uit de lucht te schieten. Je mag ze niet zien als onderdeel van een gevaar, dit is namelijk in strijd met de menselijke waardigheid uit artikel 1 van de Duitse grondwet [69] [70].
Kort na het begin van de coronacrisis stond er een nieuwe groep op die demonstraties organiseert tegen het coronabeleid: Querdenken [71]. Deze groep is politiek neutraal en wil vooral mensen aanzetten tot nadenken over hun rechten en vrijheden. De groep positioneert zich nadrukkelijk als vreedzaam, wat ook mijn eigen ervaring is. Desondanks wordt de groep actief tegengewerkt door haatcampagnes in de media [72], verbieden van demonstraties [73] [74][75] en het verspreiden van nepnieuws over het doen en laten van de groep [76] zoals over een ‘bestorming van de Bondsdag’ die, in tegenstelling tot wat de media beweerde [77], in feite nooit heeft plaatsgevonden [78]. Over de aanwezigheid van Robert F. Kennedy Jr. verderop bij de vreedzame demonstratie aan de Siegessäule, schreven de media echter niet of nauwelijks, laat staan over wat hij inhoudelijk te zeggen had [79]. Ondanks dat in Duitsland de demonstraties met harde hand worden tegengewerkt, wordt ondertussen wel de gang van zaken in Wit-Rusland bekritiseerd door minister van buitenlandse zaken Heiko Maas. President Lukashenko zou de “realiteit op straat moet erkennen” en de burgers zouden niets meer willen dan een “open gesprek met het landsbestuur” [80].
Naast haatcampagnes en vergelijkingen met nazi’s worden prominente Querdenkers ook slachtoffer van intimidatie. Zo werd bij advocaat Markus Haintz zijn bankrekening opgezegd [81] en werd hij tijdens een demonstratie gearresteerd [82]. Gezondheidsadvocaat Beate Bahner werd al eerder in april 2020 gearresteerd en in een psychiatrische instelling gezet nadat ze bij het Bundesverfassungsgericht een zaak had aangespannen om alle corona-maatregelen ongedaan te krijgen [83]. Ook bij bekende artsen zoals Bodo Schiffmann en Carola Javid-Kistel, die zich tegen de maatregelen uitspreken, werden invallen gedaan omdat ze verdacht werden van het ten onrechte uitschrijven van medische verklaringen voor de mondkapjesplicht [84] [85].
Ondertussen staat Querdenken in het gehele land onder toezicht van de Verfassungsschutz, waarmee het onder andere mogelijk wordt om prominenten af te luisteren en gegevens te verzamelen. Omdat de organisatie niet onder de bestaande categorieën islamisme, extreemlinks en extreemrechts gebracht kon worden, is een nieuwe categorie verzonnen met de naam ‘staatsveiligheid-relevante delegitimering van de staat’ [86]. Dit werpt natuurlijk vraagtekens op, aangezien de staat zich ook niet van haar beste kant heeft laten zien nadat uitlekte dat in april 2020 de Duitse regering vastberaden was om ‘repressieve maatregelen’ te nemen en hiervoor een groep wetenschappers vroeg om de onderbouwing voor een worst-case scenario te verzinnen [87]. Daarnaast was er ook een schandaal rondom de aanschaf van mondkapjes waaruit bleek dat meerdere Duitse politici bemiddelingskosten hadden ontvangen [88] [89]. Inmiddels is ook uitgekomen dat de regering met een truc het kon doen laten lijken alsof de IC’s “overbelast” zouden zijn, waarmee de verlenging en aanscherping van de lockdowns telkens mee worden gerechtvaardigd. Ziekenhuizen hebben namelijk om meer geld te krijgen hun IC-bedden afgebouwd waardoor met de patiënten die er wel waren het leek alsof procentueel de IC’s voller lagen [90].
Zelfs als de pandemie ooit op een dag voorbij is, is niet zeker of de grondrechten weer onvoorwaardelijk zullen worden teruggegeven. Het Bundesverfassungsgericht kondigde na een rechtszaak, vergelijkbaar met Urgenda, het volgende aan: “Binnenkort kunnen zelfs graverende vrijheidsbeperkingen ter bescherming van het klimaat proportioneel en conform de grondwet gerechtvaardigd zijn.” [91] Een soort van ‘klimaat-lockdown’ werd al eerder geopperd door SPD-parlementariër Karl Lauterbach [92], die als een van de grootste voorstanders voor het coronabeleid geldt. Deze man, die vaak onheilspellende uitspraken doet over de gevolgen van corona, is echter al meermaals gepakt op het verspreiden van nepnieuws en onnodig zaaien van angst [93] [94].
Als dat echter nog niet genoeg is, heeft de Duitse overheid een document gepubliceerd waarin het openlijk het idee van een ‘post-voting society’ wordt geopperd: Aan de hand van data en gedragsanalyse van de burger zouden meerderheidsvindingen en verkiezingen overbodig worden [95].
Conclusie
U moet zich het volgende voorstellen: We hebben een land waarin de trias politica vervaagt en de uitvoerende macht op een subtiele manier de wetgevende macht en de rechtspraak controleert. Deze zelfde uitvoerende macht controleert ook indirect de media, wat onderdeel is van een kartel vol met corruptie en belangenverstrengelingen. Dit land perkt op een verregaande manier grondrechten van burgers in onder het mom van een crisis en wil ze de facto vervangen door privileges die je kunt verdienen door onder druk een onomkeerbare invasieve medische ingreep te ondergaan. Burgers die weigeren worden uitgesloten van sociale deelname aan de maatschappij. Degenen die zich ertegen verzetten, waaronder politieke tegenstanders, advocaten en rechters, worden zwartgemaakt, geïntimideerd of zelfs opgepakt. De meerderheid van de bevolking wordt door middel van de media opgefokt en stelselmatig misleid om dit allemaal mogelijk te maken. Ondertussen worden de burgers financieel uitgekleed om dubieuze politieke projecten te financieren, terwijl basisvoorzieningen zoals de zorg niet op orde zijn. Het heet: Het nieuwe normaal.
De Europese Unie presenteert zichzelf als waardengemeenschap waarin mensenrechten en grondrechten hoog in het vaandel staan. Alle burgers kunnen in principe onvoorwaardelijk aanspraak maken op hun grondrechten uit de grondwet. Deze grondwet fungeert als het belangrijkste wapen van de burger om zich te beschermen tegen de overheid. Juist tijdens crises garandeert de grondwet dat burgers rechten hebben, en ook om eventueel als minderheid zich te kunnen beschermen tegen de meerderheid. Dit geldt voor alle lidstaten, waarbij het niet uitmaakt hoe machtig of belangrijk ze zijn, en de Europese Unie zou er dan ook goed aan doen om lidstaten te berispen die de grondrechten aan hun laars lappen.
Mocht de Europese Unie om welke reden dan ook het niet aandurven om ook de grotere landen aan te pakken als ze de fout ingaan, dan moet Nederland zich ernstig afvragen in hoeverre het deel wil uitmaken van een club wat weliswaar beweert waarden en mensenrechten belangrijk te vinden, maar in de praktijk een schending hiervan gewoon gedoogt. Tenzij wij inmiddels ook zover afgezakt zijn dat wij onze schouders ophalen over massale mensenrechtenschendingen in onze achtertuin. Blijkbaar hebben we niets geleerd van het verleden.
Referenties:
[3] https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-8-2018-0250_NL.html
[5] https://www.youtube.com/watch?v=5He-opu-nFk
[6] https://www.businessinsider.nl/europese-bankenunie-spaargarantie/
[8] https://www.mittelstandinbayern.de/deutschland-ist-spitzenreiter-bei-steuern-und-abgaben/
[11] https://www.tagesschau.de/inland/rente-295.html
[12] https://www.finanzen.de/news/rentner-954-euro-rente-monat
[26] https://dejure.org/gesetze/GG/20.html
[27] https://www.sueddeutsche.de/politik/altenstadt-waldsiedlung-npd-ortsvorstand-1.4651889